11. Sınıf Sosyoloji Sosyolojiye Giriş – Test Çöz

A. Comte’un üç hal yasasına göre; insanlık tecrübesi olayları açıklamak için bir birini takip eden üç farklı bakış açısı kullanmıştır. Bu bakış açıları; teolojik, metafizik ve pozitivist aşamalardır. Günümüzde, en son aşama olan pozitivist yaklaşım kullanılmaktadır. Bilimselliğin de özü- nü oluşturan pozitivizm; nedenselliğin kaynağını doğa dışında ya da üstünde değil, fizik dünyanın kendisinde arar. Sosyolojinin de pozitivist yaklaşımı kullanması, bilimsel olma niteliği kazanmasını sağlar.

Metne göre Teolojik ve Metafizik yaklaşımların bilim dışı sayılmalarının nedeni, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde açıklanmaktadır?

“Toplumsal olan, aynı zamanda sosyolojik olandır.” ifadesi, ilkesel olarak sosyolojinin alanını, konusunu ve bilgi kaynağını birarada açıklamaktadır.

Buna göre sosyolojinin en az ilişkili olabileceği alan aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Diğer bilimler gibi sosyoloji de bir icat bilim değildir. Batı toplumlarında ortaya çıkan farklılaşma ve çalkantılar, toplumsal olayları ve bu olayların toplumsal etkilerini incelemeyi zorunlu kılmıştır.

Buna göre sosyolojinin ortaya çıkmasına neden olan gerekçeler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Rönesans ve devamında oluşan Reform hareketleri, kendiliğinden oluşan süreçler olmadığı gibi, 1789 Fransız Devrimi ve Sanayi Devrimi de, parlak akılların oluşturduğu etki ile toplumları harekete geçiren dinamikler olarak görülemez. Tüm bunları, öncesinde yaşanan toplumsal süreçlerden bağımsız değerlendirmek mümkün olamadığı gibi; alışılmış düşünce biçimleri ile de açıklamak tatminkâr görülmeyecektir.

Metne göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Toplumlar gruplardan, gruplarsa bireylerden oluşur. Bireylerin grup içerisinde şekillenişi gibi, gruplar da toplum içerisinde şekillenir. Toplumu yapılandıran kurumsal ilişkiler; aile, ekonomi, siyaset vb. üzerinden bireylere doğru yayılır. Her birey varlığını ve ihtiyaçlarını, bu ilişkiler üzerinden yapılandırarak karşılar. Sonuç olarak anlamlı bir bütünlük içerisinde öznel yaşamlar oluşur.

Paragraftan aşağıdaki seçeneklerden hangisi çıkarılamaz?

Benzer olaylar, benzer ilişki ve nesneler ortak kavramlarla ifade edilir. Zamana ve mekâna bağlı kalmadan kullandığımız bu tür genellemeler, benzerlikler kadar farklılıkları görmemizi de sağlar. Örneğin, aile kavramı üzerinden kendi aile yapımızı analiz edebilmek veya belli bir aile yapısından genel bir aile açıklamasına ulaşabilmek gibi.

Paragrafta benzerliklerden yola çıkılarak üretilen genel kavramların sosyolojideki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

Türkiye’de ilk sosyoloji kürsüsünü O kurmuştur. Medeniyet ve kültür ayrımı üzerinden, Türk toplumunun konumunu Batı toplumları karşısında açıklamaya çalışır. Kültür kavramının karşılığı olarak ‘’hars’’ kavramını sosyoloji diline kazandıran düşünürümüzdür.

Sözü edilen düşünürümüz aşağıdakilerden hangisidir?

Bir bilim adamı kendi alanında geleceğe ilişkin bir takım öngörülerde bulunabilir. Aynı şekilde, bir sosyolog da geleceğe ilişkin olabilecek toplumsal değişimlerle ilgili, somut bir takım öngörülerde bulunabilir.

Bilim adamları öngörülerini hangi yönteme dayalı olarak gerçekleştirebilirler?

Kamuoyu araştırmalarında toplumun genel eğilimlerini doğru tespit etmek önemlidir. Her bir insana tek tek ulaşmanın mümkün olamadığı durumlarda, genelin özelliklerini yansıtacak kesimler üzerinde çalışılır. Elde edilen veriler genele uyarlanarak değerlendirme yapılır.

Paragrafa göre, kamuoyu araştırmalarında sonuca ulaşmak için aşağıdaki yöntemlerden hangisi uygulanır?

I. Anket

II. Görüşme

III. Monografi

IV. Sosyometri

Suriyeli sığınmacıların toplum tarafından nasıl algılandıklarını ve ne tür bir tepkiyle karşılandıklarını bilmek isteyen bir araştırmacı; yukarıdaki araştırma tekniklerinden hangilerini kullanmalıdır?

Bilimsel yöntemin özelliği; gözlemlenemeyenleri gözlemlenenler üzerinden, bilinmeyenleri bilinenler üzerinden açıklayabilmesidir: Yani somut olanı somut olanla, toplumsal olanı yine toplumsal olanla açıklayabilmek.

Buna göre sosyolojinin bilim olma gerekçesi aşağıdakilerden hangisi değildir?

Sosyolojik çalışmalarda tek boyutlu yaklaşımlar pek tercih edilmez. Toplumsal yaşamın karmaşık ilişki ağı, yapılacak çalışmaları çok yönlü ve kuşatıcı olmaya zorlar.

Buna göre sosyolojik çalışmalarda aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi vurgulanmaktadır?